شرح خبر
 
تاریخ
1397/9/18
عنوان گزارش نشست نقد کتاب «از چشم نابينايان»
متن
نشست نقد و بررسي کتاب «از چشم نابينايان» با خوش آمدگويي مجري برنامه به مهمانان آغاز شد. در ادامه سهيل معيني درباره کتاب سخنراني کرد و پس از آن دکتر حسين شيخ رضايي مقاله نخست کتاب را مورد بررسي فلسفي قرار داد. سپس مترجم کتاب اسکندر آبادي به شيوه ويدئو کنفرانس با مهمانان از انگيزه اش براي ترجمه کتاب و دلايل گزينش متون سخن گفت. در ادامه پرستو ولدخان نکاتي مختصر را درباره کتاب مطرح کرد و جلسه با پرسش و پاسخ پايان يافت.



برنامه با يک ربع تأخير آغاز شد. در ابتدا مجري برنامه ضمن خوش آمد گويي به مهمانان، اولين سخنران را معرفي کرد. سپس سهيل معيني در سخنان خود به اين نکته اشاره کرد که اين کتاب از معدود کتابهايي است که به طور مشخص به مسأله نابينايي مي پردازد. بخش اول در قالب دو نامه فلسفي و دو بخش ديگر در قالب داستان. او ضمن بررسي مقاله ديدرو، هر يک از گزاره هاي آن را به طور مجزا نقد کرد تا نشان دهد در زمان حاضر کدام يک از يافته ها و باورهاي ديدرو صحيح و قابل دفاع و کدام يک نادرست است. معيني ضمن سخنانش به اين نکته اشاره کرد که پيشرفت تکنولوژي و ظهور سازمانهاي جديد با رسالت توانبخشي به توانمندي نابينايان افزوده اند. در ادامه معيني داستان هوفمان را تنها بيانگر وضع بد نابينايان در جوامع قرون وسطي و سرشار از بدبختي و ناداني دانست. او اشاره کرد در آن زمان نابينايان موجوداتي قابل ترحم و باري بر دوش جامعه توصيف شده اند که حتي براي رفع نيازهاي اوليه خود به کمک ديگران محتاج هستند. او افزود اين داستان تنها احساس انزجار از نابينايان را در خواننده ايجاد مي کند. به گفته معيني داستان آندره ژيد داستان بسيار رمانتيک و لطيفي است که ماجراي کشيشي را روايت مي کند که سرپرستي دختري نابينا را بر عهده گرفته و زماني که دختر بزرگ مي شود کشيش با تعارضات اخلاقي ميان مسؤوليت انساني و ديني خود در مقابل دختر و ايجاد احساس عاشقانه نسبت به او در خود مواجه مي شود. در ادامه حسين شيخ رضايي نکاتي را درباره مقاله ديدرو مطرح کرد. شيخ رضايي تاريخچه نوشته شدن اين مقاله توسط ديدرو را مطرح کرد و نظر او درباره نابينايان و نابينايي را در دوره تاريخي نويسنده مورد ارزيابي قرار داد. شيخ رضايي نسبي گرايي مبتني بر حواس انساني را به عنوان باور مشترک و وحدت بخش همه اجزاي مقاله ديدرو معرفي کرد. به گفته شيخ رضايي به باور ديدرو درکي که انسانها بر اساس حواس خود از جهان به دست مي آورند، بر درک آنها از اخلاق، زيبايي، روابط اجتماعي، فضيلت، مرگ و خلاصه همه ابعاد زندگي آنها تأثير مي گذارد.


در ادامه اسکندر آبادي، مترجم کتاب، که از طريق اسکايپ در نشست حاضر شده بود، ضمن معرفي خود، درباره انگيزه خود از گزينش و ترجمه اين متون سخن گفت. 



در پايان پرستو ولدخان اعلام کرد به دليل ميزبان بودن و ضيق وقت ترجيح مي دهد سخن را کوتاه کند تا امکان پرسش و پاسخ و اظهار نظر براي شرکت کنندگان فراهم شود. او ابتدا از مواجهه خود با اين اثر سخن گفت و  آفت علاقه مندان به نظريه پردازي را استقرا بسيار ناقص بيان کرد. به اين معنا که در بسياري موارد نظريه پردازان با مشاهده يک يا دو مورد حکمي کلي درباره مسأله صادر مي کنند. به گفته او ديگر نقد وارد بر اين گونه متون اين است که نويسنده خود و ادراک خود را تنها معيار شناخت قرار داده و مسأله را به صورت ذهني انتزاع مي کند. اين مسأله به ويژه در اثر ديدرو بسيار مشهود است. اين در حالي است که هرچه به زمان حال نزديکتر مي شويم نظريه پردازان با فروتني بيشتري داوري مي کنند و از ابراز نظرات خيلي کلي و کلان مي پرهيزند. همچنين در اين اثر مسائلي به بينايي نسبت داده شده که الزاماً ربط کاملي به بينايي ندارند. براي مثال در داستان آندره ژيد دختري نابينا عاشق کسي مي شود و زماني که بينايي خود را به دست مي آورد در مي يابد که تا کنون عاشق کس ديگري بوده و به خاطر اندوه ناشي از اين اشتباه دست به خودکشي مي زند. عاشق شدن هم درست مثل خواب ديدن تنها تجربه حس بينايي نيست. کاملاً متصور است که فرد نابينا چون بيناييش را باز مي يابد دريابد که معشوق خود را بسيار زيباتر از آنچه واقعاً بوده تصور کرده است. اما اشتباه شدن او با شخص ديگر اساساً ناممکن است.




 اين جلسه با پرسش و پاسخ در ساعت مقرر به پايان رسيد.
منبع