وزیرپورکشمیری: مشکل مهم کتابدارها همیشه این بوده که مردم نمی‌دانند کتابدار چه کسی است و چه کار می‌کند. وقتی که کتابدار در جامعه جایگاه معنوی نداشته باشد، جایگاه مادی هم نخواهد داشت.
تاثیر کتابخانه‌ها در سرانه کتابخوانی هرجامعه‌ای غیرقابل انکار است. کتابدارها یکی از عوامل مهم جذب کودکان و بزرگسالان به سمت کتابخانه هستند. کتابدارهایی که این روزها شرایط سختی را می‌گذرانند، خود می‌توانند سازنده جامعه‌ای کتابخوان باشند.
خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، گفت‌وگویی مهردخت وزیرپورکشمیری، پیشکسوت کتابداری کشور داشته است و از راهکارهای وضعیت کتابدارن و جذب افراد به کتابخانه از او پرسیده که در ادامه می‌خوانید:
با وجود افزایش قیمت کتاب و کاهش توان خرید کتاب توسط مردم، چرا هنوز هم تعداد مراجعه‌کنندگان به کتابخانه‌ها مناسب نیست؟مقام معظم رهبری علاقه زیادی به کتابخانه و کتاب دارند و محمدباقر نوبخت هم از علاقه‌اش به کتاب و کتابخانه گفته است. وزیر سابق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفته بود افتخار می‌کند که کتابدار است و... همه همیشه به اهمیت کتابخانه اشاره می‌کنند. در بازدیدهای شهرستان‌ها حتی امام جمعه کرمانشاه و دیگر مناطق می‌گفتند که از کتاب منفک نمی‌شوند و بر این حرف خود تاکید می‌کردند؛ چراکه کتابخانه زیربنای توسعه هر ملت است. اگر این‌گونه است؛ آموزش و پرورش باید کاری کند تا کودکان از سنین پایین با کتاب آشنا شوند، کتاب بخوانند و قصه‌گویی کنند. این مشکل اصلی آموزش و پرورش است که نمی‌تواند چنین رفتاری را در کودکان نهادینه کند؛ درحالی‌که آموزش و پرورش شغل کتابداری را از مدارس حذف کرده است. سال گذشته معاون وزیر آموزش و پرورش مصاحبه‌ای کرد و گفت می‌داند که در رابطه با کتابدارها کوتاهی شده و سعی می‌کند، شرایط را برای کتابدارها بهتر از این کند.
شما برای بهبود وضعیت کتابداران تلاش کرده‌اید. آیا برای رسیدگی نکردن به وضعیت کتابدارها به شما دلیلی بیان کردند؟دلیل این کار مختص این روزها نیست. پیش از انقلاب هم به‌شخصه با وزیر وقت مذاکراتی داشتم که به نتیجه نرسید. چرا به کتاب و کتابداری بها نمی‌دهید؟ من بارها این سوال را پرسیدم اما از پاسخ خبری نبود. متاسفانه آنچه که باید انجام شود و برای ملت اهمیت فراوانی دارد، نادیده گرفته شده است. زندگی هر کشوری از کودکان پایه‌گذاری می‌شود، سرمایه زندگی هر ملتی کودکانش است. فقط باید توجه کنید تا ببینید که در تمام دنیا چه ارزشی برای کودکان قائل‌اند.
اگر ملتی بخواهد توسعه فرهنگی داشته باشد، باید از سال‌های ابتدایی روی عادت کودکان در استفاده از کتابخانه کار کند. مسئولان کشورها مدیریت مدارس را ملزم می‌کنند که برای کتابخانه مدرسه، کتابدار داشته باشند. در مدارس ایران کتابخانه وجود دارد اما نه کتابخانه فعال و پویا. خواستیم تا حداقل 30 درصد از کتابخانه مدارس را فعال کنیم، اما نتوانستیم به نتیجه‌ای برسیم. متاسفانه در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که پدر و مادر خانواده، کتاب نمی‌خوانند و وقتی مدارس هم به کودکان کتاب ندهند، روند کاهش سرانه مطالعه افزایش خواهد یافت. کسی هم برای تغییر شرایط به فکر نیست و هیچکدام از مسئولان هم نمی‌خواهد که کاری انجام دهد.
کتابدارها با مشکلات فراوانی مواجه هستند، به نظر شما مهم‌ترین مشکلات آن‌ها در این روزها چیست؟مشکل مهم کتابدارها همیشه این بوده که مردم آن‌ها را نمی‌شناسند، نمی‌دانند که کتابدار چه کسی است و چه کار می‌کند. وقتی که کتابدار در جامعه جایگاه معنوی نداشته باشد، جایگاه مادی هم نخواهد داشت. البته با توجه تمام کمبودها تلاش شده که کتابدارها از نظر مادی در شرایط بهتری قرار گیرند.
در کتابخانه‌ها آیا شرایط برای کتابداران استناندارد است؟ آیا شرایطی در نظر گرفته شده که موجب آسیب جسمی به کتابداران نشود؟درد اینجاست که باید از افراد متخصص استفاده کنند. اگر لزومی به انتخاب فردی خاص به عنوان رئیس کتابخانه وجود دارد، حداقل معاون او را از افراد متخصص انتخاب کنند. زیرا فرد متخصص می‌دانند که برای بهبود شرایط کتابخانه باید چه کار کند تا شرایط برای کتابدار و مراجعه کننده مناسب باشد. فضای کتابخانه باید کتابخانه‌ای باشد.
به یاد دارم یکی از مدیرهای غیرمتخصص به یک کتابدار گفته بود که اخراجش خواهد کرد؛ چراکه همواره در حال انجام تماس تلفنی است؛ درحالی‌که او به تماس مراجعان پاسخ می‌داد. مدیران کتابخانه‌هایی هستند که به کتابدار می‌گویند چرا در جایگاه مشخص شده برای او نمی‌نشیند. در اینجا است که فقدان آگاهی مسئولان به چشم می‌آید.
در برخی از کتابخانه‌ها بخشی به نام نسخ خطی داریم که در آن کتابدارها با کتاب‌ها و نسخ خیلی قدیمی کار می‌کنند. آیا در این بخش‌ها به سلامت کتابدار توجه شده است؟قانون قبل از کتابدار، سلامت کتاب یا نسخه خطی را در نظر می‌گیرد تا در دما و رطوبت خاص و شرایط استانداردی قرار داشته باشد. محیط کار برای کتابداری که در بخش نسخ خطی فعالیت می‌کند، باید از نظر شرایط محیطی سازگار باشد و کتابدار این بخش باید عاشق کارش باشد؛ چراکه کار با نسخ خطی بسیار دشوار است. نسخ خطی را در این روزها دست مراجعه‌کننده نمی‌دهند. مراجعه‌کنندگان با استفاده از میکروفیلم و میکروفیلم‌ریدر می‌توانند به هر کتاب دسترسی پیدا کنند. نسخ خطی سرمایه هویت قدیمی ایران است. باید به خوبی از آن‌ها نگهداری شود.
برای بهبود شرایط معیشتی و زیست حرفه‌ای کتابدارها در کتابخانه‌ها چه کارهایی باید انجام شود؟باید از لحاظ مادی و معنوی به فکر کتابدار بود. در کشورهای اروپایی حقوق کتابدار به اندازه حقوق یک مهندس است زیرا بخشی از کار کتابدار فنی است. به همه تاکید کردم که رشته کتابداری را Master of Library and Information Science بدانند. کتابداری علم است و باید به عنوان علم به آن توجه کرد. البته در ایران این رشته را دانش اطلاع‌رسانی نام گذاشته‌اند. حتی کشورهای پیشرفته هم نام این رشته را کتابداری گذاشته‌اند. همه این‌ها در حقوق مادی و معنوی کتابدارها تاثیرگذار خواهد بود.
منبع خبر: خبرگزاری ایبنا