|
روز سوم اردیبهشت ماه 1394 کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد دومین نشست از سلسله نشست های علم اطلاعات و دانش شناسی را با عنوان "علم اطلاعات و فلسفه علم" برگزار کرد.
این نشست ساعت 10 صبح با تلاوت آیاتی از قرآن کریم و پخش کلیپ معرفی کتابخانه آغاز شد.
جناب آقای دکتر مصطفی امینی پس از خوش آمد گویی به حضار این چنین آغاز کردند :
سبک نشست های برگزار شده به این گونه است: "اساتیدی از بیرون رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و اساتیدی نیز از درون رشته دعوت می شوند". بحث با یک پرسش و توسط استاد بیرون از رشته شروع شده و پس از آن با توضیحات استاد درون رشته ادامه می یابد.
پرسش امروز این است: فلسفه علم شامل چه محورهایی است و علم اطلاعات آن محورها را پوشش می دهد یا خیر؟
جناب آقای دکتر حسین شیخ رضایی از هیأت علمی مؤسسه حکمت و فلسفه بحث را شروع کردند:
با نگریستن به موضوعات از دید رشته های دیگر موافق هستم و این نشست ها برای همگان مفید خواهد بود. متافیزیک به معنی عمومی ترین بحث درباره فلسفه وجود و هستی است و در واقع سنتی ترین شاخه فلسفه است.
فلسفه های معطوف به چیزی یا فلسفه های مضاف به دسته های زیر تقسیم می شوند:
* معطوف به انسان و روابط آن با جهان مانند: ذهن ـ زبان ـ کنش.
* معطوف به روندها و رویه های فکری مانند: فلسفه هنر ـ فلسفه تعلیم و تربیت و فلسفه دین.
*معطوف به پدیده های خاص مانند: زمان ـ اطلاعات.
* معطوف به رشته های علمی مانند: تاریخ ـ حقوق ـ فیزیک.
ماهیت رشته فلسفه، پرسش باز، گشوده، سؤالات مفهومی و مبنایی است. در حوزه فلسفه علم می توان دو گرایش را از هم جدا کرد: فلسفه عمومی علم (روش علمی) که الگوی عمومی را ارائه می دهد و فلسفه علوم خاص. فلسفه عمومی علم خاص یک رشته نیست و به روش علمی توجه می کند.
درباره یک رشته علمی دو نوع سؤال وجود دارد: سؤالات درونی علم و سؤالات بیرونی (موضوع، قلمرو، تعریف، هدف، روش، جایگاه، کارآمدی).
سؤالات فلسفی درباره علوم (فلسفه عمومی علم) را (با تکیه بر موضوع علم اطلاعات) می توان در حوزه های زیر قرار داد:
1- معرفت شناسی / روش شناسی
مانند اهمیت یافتن روش در علم مدرن یا نظریه های مختلف روش شناسی و دو رویکرد به معرفت شناسی (توصیفی ـ منفعل ـ اجتماعی ـ تاریخی) و (هنجاری ـ فعال ـ دستوری) است.
2- متافیزیکی / هستی شناسی، واقع گرایی و ابزارگرایی ـ چیستی هویات پیشنهاد شده، قوانین طبیعت.
3- اخلاقی
و هر کدام از مباحث را می توان به فلسفه اطلاعات ربط داد و مصادیقی را پیدا کرد.
جناب آقای دکتر یزدان منصوریان از اساتید دانشگاه خوارزمی سخنان خود را اینچنین آغاز کردند:
در علم اطلاعات و دانش شناسی در کنار متخصصان عمل گرا و خدمت گرا، نظریه پردازانی نیز در داخل و خارج ایران به ایجاد تئوری پرداخته و تعریف های گوناگونی از چیستی علم اطلاعات ارائه دادند که می توان به خانم رهادوست، آقای خندان و مرحوم دکتر حری اشاره کرد.
در جواب این سؤال که چرا به ماهیت اطلاعات علاقمند شدیم باید گفت که سالها درباره اشاعه اطلاعات تلاش کردیم و در انبوه خدمات مربوط، به جنبه ماهیت و چیستی اطلاعات توجه نمی کردیم.
محور بنیادین علم اطلاعات، تعامل انسان با اطلاعات در هر بافتی است و شناخت آن بافت اهمیت دارد. در بحث روش؛ دچار دوگانگی انبوهی و فقر اطلاعات هستیم. علم هم زمان مند است و هم مکان مند و متأثر از بافت فرهنگی ـ علمی ـ اجتماعی و تاریخی معنا پیدا می کند.
تلاش ما این است که در این فضای هجوم بی وقفه اطلاعات به درک و معرفت بیشتر و بهتری برسیم.
ایشان درباره کار علمی نیز مؤلفه های: انطباق ـ انتظام (روش شناسی) ـ انسجام (پیوند بیشتر گام ها) تکرارپذیر بودن و علمی بودن (منطبق بودن با گفتمان علمی) را توضیح دادند.
پس از بحث و تبادل نظر اساتید، جلسه تبدیل به فضای پرسش و پاسخ شد.
این نشست در ساعت 12:15 پایان یافت.
اطلاعات مربوط به نشست های آتی متعاقباً اطلاع رسانی خواهد شد.
|