زندگینامه و کتاب‌های ناظم حکمت ران
- متولد 15 ژانویه 1902 در سالونیکا / ترکیه
- وفات 3 ژوئن 1963 در موسکو
- شاعر، نمایشنامه نویس، رمان نویس، کارگردان و فیلمنامه نویس ترک
ناظم حکمت از برجسته‌ترین شاعران و نمایشنامه‌نویسان کمونیست لهستانی‌تبار ترکیه بود.
ناظم حکمت در 15 ژانویه 1902 در Selânik (سالونیکا) به دنیا آمد، جایی که پدرش به عنوان یک مقام دولت عثمانی خدمت می کرد.او در مدرسه ابتدایی Taşmektep در منطقه Göztepe استانبول تحصیل کرد و بعداً در بخش دبیرستان در دبیرستان معتبر گالاتاسرای در منطقه Beyoğlu ثبت نام کرد و در آنجا شروع به یادگیری زبان فرانسه کرد. با این حال، در سال 1913، او به Numune Mektebi در منطقه Nişantaşı منتقل شد. در سال 1918 از مدرسه نیروی دریایی عثمانی در هیبلیادا، یکی از جزایر پرنس واقع در دریای مرمره فارغ التحصیل شد. دوران تحصیل او مصادف با دوران تحولات سیاسی بود که طی آن دولت عثمانی وارد جنگ جهانی اول شد و با آلمان متحد شد. او برای مدت کوتاهی به عنوان افسر نیروی دریایی در رزمناو عثمانی حمیدیه منصوب شد. اما در سال 1919 به شدت بیمار شد و از آنجایی که نتوانست به طور کامل بهبود یابد، در سال 1920 از خدمت نیروی دریایی معاف شد.
اولین اشعار ناظم حکمت
ناظم حکمت، اولین اشعارش را در سال 1916 سرود. پس از سفری که به شوروی داشت تحولی در اشعار و محتوای شعرش به وجود آمد. اگرچه در دوره‌ی حیاتش هیچ یک از آثار او در سرزمینش اجازه چاپ پیدا نکرد اما به سی زبان زنده‌ی دنیا ترجمه و چاپ شد.
بازتاب ترانه‌های عاشیق‌های ترکیه در اشعار ناظم حکمتت هویداست. بازتاب ترانه های عاشیق‌های ترکیه در اشعار حکمت هویداست. ناظم حکمت قصد داشت در جنگ استقلال شرکت کند ولی به دلیل عقاید کمونیستی‌اش اجازه‌ی این کار را نداشت.
پس از آن دریکی از روستاهای آناتولی معلم شد و این شغل بیشتر او را به زندگی مردم فرودست نزدیک می‌کرد.
مخالفانش به خاطر محبوبیت او میان مردم خواهان و جنبش‌های مردمی تصمیم به قتل او گرفتند. او را مجبور به فرار از روسیه کردند.
استعمار و ظلم و خفقان در کشورش حکمت را بر آن داشت تا با نوشته‌هایی برای سرزمینش تلاشی بکند.تلاش‌های او موجب دستگیری‌اش شد.
حکمت در ۲۷ سالگی به ۳۵ سال زندان محکوم شد. او زمان زیادی را در سلول‌های انفرادی و محیط سخت زندان گذراند.
از ۱۹۴۶ به بعد موفق شد اشعارش را به خارج زندان بفرستد، آثارش در مطبوعات فرانسه ترجمه و چاپ شد. این در حالی بود که در مطبوعات ترکیه نامی از او برده نمی‌شد.
چهره‌های معروفی همچون پیکاسو، سارتر، برشت و نرودا و… اعتراض خود را برای آزادی حکمت به دولت ترکیه اعلان کردند.
در سال ۱۹۵۰ حکمت در زندان اعتصاب غذا کرد. در ترکیه لایحه‌ای مبنی بر عفو عمومی زندانیان تصویب می‌شود و پس از آن حکمت با بیماری ذات‌الریه و مشکلات قلبی پس از ۱۳ سال آزاد می‌شود.
پس از آزادی، وی به سرودن اشعارش ادامه می‌دهد. سرانجام ناظم حکمت شاعر آزادی‌خواه ترکیه در سال ۱۹۶۳ براثر حمله قلبی در مسکو درگذشت.
اشعار حکمت در پاریس موجب برانگیختن آزادی‌خواهان و روشنفکران شد و کمیته‌ای برای نجات او در پاریس تشکیل شد.
مروری بر اندیشه‌های ناظم حکمت
ناظم حکمت از ادیبان شرقی بود که به طبع اندیشه‌های شرقی داشت. او بسیار از حافظ و مولانا تاثیر پذیرفته بود و در مورد زندگی سخنان بسیاری داشت. او سال‌های زیادی را در زندان به سر برد اما هیچ‌گاه روح خود را در اسارت ندید و همیشه آزادی‌خواه بود.
حکمت، با اندیشه‌های صوفی‌گری و عرفان ایرانی بسیار آشنا بود. نگاهی بسیار عاشقانه و در عین حال فلسفی به زندگی داشت.
ویژگی‌های شعری ناظم حکمت
اعجاز شعر او استفاده از آرایه‌ها و زیبایی‌های کلامی بی‌نظیر بود. در این مورد منتقدان بسیاری بر این باورند که هیچکس نمی‌تواند مانند ناظم حکمت شعر بگوید.
ناظم حکمت بسیار زیبا چنان از یک هارمونی در استفاده از صناعات ادبی استفاده می‌کند که هر خواننده‌ای خیره‌ی آن می‌شود. حکمت بر تکنیک‌های وزنی نیز مسلط بود. او درک موسیقیایی بالایی از شعر داشت.
ریتم کارهای او عمدتا از نوازندگان دوره‌گردی چون “عاشیق‌ها” در ترکیه الهام گرفته می‌شد. عاشیق ها که بخشی از فرهنگ فولکلور ترکیه محسوب می شوند تأثیر بسزایی در شعر «حکمت» داشتند و این تأثیر در شعر او بر مردم عوام است که نشانه‌های خود را به منصّه ظهور می رساند.
او در تمام عمر شاعری خود چنان هوشیارانه به خلق شعر دست زده است که به پاس احترام او سالی را در یونسکو به نام سال جهانی ناظم حکمت شناخته و او را به عنوان برترین شاعران تاریخ دنیا معرفی کرده‌اند.
ناظم حکمت زبان خویش را در شعرش آنچنان روان و در حال حرکت می‌دید که نمی‌توان به هیچ وجه او را یک لحظه خالی از شاعرانگی دید. ناظم حکمت در سادگی و روانی اشعارش، تاثیر بسیاری از مایاکوفسکی گرفته است.
ناظم همواره از شاعرانی بود که فعالیت هنری‌اش را محدود نمی‌کرد. او با انتشار اشعار و مقاله‌های خود در میان جوانان محبوبیت ویژه‌ای داشت.
توجه ناظم حکمت به آزادی
جهان شاعر، همیشه به یک شکل پدید نمی‌آید، رویدادها و حوادث، غم ها و شادی‌ها، بودها و نبودها، حسرت‌ها و… مجموعه عواملی هستند که بخشهایی از جهان شاعر را تشکیل می‌دهند. در جهان شعر معاصر و در همسایگی سرزمین‌مان شاعری متولد می‌شود که روزگار زیستن‌اش را صرف رسیدن به هدفش می‌کند، حکمت می‌نویسد برای آزادی و استقلال سرزمین‌اش.
ناظم حکمت چندین شعر با شروع نگاه خوشبینانه دارد و به نظر بسیار نگاه انسانی و خوبی است و اصلا بويي از خوش بيني ساده نگر و عوام فريبانه در آنها نیست. مثلا خیلی راحت می‌گفت که دنیا به هر حال نباید این گونه بماند. و همه‌ی این نابه‌سامانی‌ها، بی عدالتی‌ها، نابرابری‌ها یک روز از بین خواهد رفت.
حتی ضرورتا هم در این شعرها تاکید ندارد که ایدئولوژی مارکسیستی این کار را خواهد کرد. به یک آینده ی روشن‌تر معتقد بود و این در شعرهایش دیده می‌شد.
از نوشته‌های ناظم حکمت می‌توان به آثار زیر اشاره کرد: