اخبار

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بدون شک این روزها فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به یکی از ابزارهای قدرتمند بازاریابی و تبلیغات تبدیل شده‌ است و کم نیستند افرادی که این روزها درآمدهای بسیار زیادی را از این فضا کسب می‌کنند و زندگی خود را از طریق درآمدهای حاصل از فروش محصولات می‌گذرانند. در این بین هنرمندان و اهالی فرهنگ و شخصیت‌های به اصطلاح سلبریتی نیز در سراسر جهان از این فضا استفاده کرده و به معرفی آثار و هنر خود می‌پردازند. با همه این تفاسیر اما استفاده از فضای مجازی در ایران مانند دیگر نقاط مختلف دنیا نیست و به زبان ساده می‌توان گفت که هیچ اصول و قواعده مشخصی ندارد. یعنی نویسنده‌ای با 50 هزار دنبال‌کننده بیش از 60 هزار نسخه کتاب می‌فروشد و از آن طرف کتاب فلان شاعر یا نویسنده با صدها‌هزار دنبال‌کننده به زحمت به چاپ دوم می‌رود و هزار نسخه می‌فروشد.

در حالی که این روزها سلبریتی‌ها سینما و ورزش مرزهای میلیونی را رد کرده‌اند و همین چند وقت پیش خانم بازیگری فیلم‌های ایرانی از مرز هفت میلیون دنبال‌کننده عبور کرد اما کارکرد آن هنوز برای اهل قلم مشخص نیست. بسیاری از شخصیت‌های بزرگ ادبی ما هنوز نتوانستند اهمیت این شبکه‌ها را درک کنند و هنوز دید سنتی به ادبیات دارند و هیچ شبکه‌ای در فضای مجازی ندارند و خیلی آرام و بی سر‌وصدا کار خود را دنبال می‌کنند. از آن طرف تعداد دنبال‌کنندگان نویسنده‌های بسیار مطرحی به زحمت از عدد 1000 عبور می‌کند. البته اوضاع شعر و داستان در کشور ما کلا متفاوت است. برای مثال کم‌تر نویسنده‌ای را می‌توان در اینستاگرام پیدا کرد که تعداد دنبال‌کنندگانش از 10 هزار عبور کند؛ این در حالی است که شاعران درجه سه و چهار نیز معمولا از این تعداد بیشتر فالوئر دارند و داشتن 100 هزار دنبال کننده در شعر عدد عجیبی نیست.

برای بررسی بهتر این موضوع سری به صفحه اینستاگرام نویسندگان و شاعران پرفروش خردادماه می‌زنیم. در بررسی نویسندگان پرفروش متوجه می‌شویم که از هشت نویسنده پرفروش تنها سه نویسنده صفحه شخصی دارند و سایر نویسنده یا صفحه شخصی ندارند یا اگر هم دارند، توسط دوست‌دارانشان اداره می‌شود.

رضا امیرخانی که این روزها پرفروش‌ترین نویسنده حوزه ادبیات است صفحه شخصی در اینستاگرام ندارد و هواداران او چندین صفحه درباره او در فضای مجازی باز کرده‌اند که پرطرفدارترین آن نزدیک به 11 هزار دنبال‌کننده دارد.

خالق شخصیت دوست‌داشتنی گل‌محمد و مارال یعنی محمود دولت‌آبادی نیز صفحه شخصی در اینستاگرام ندارد اما صفحه هواداری بسیار شلوغی دارد که شاید در میان نویسندگان مطرح پرمخاطب‌ترین باشد. صفحه اینستاگرام طرفداران محمود دولت‌آبادی در حال حاضر با 43 هزار و 200 مخاطب یکی از صفحه‌های شلوغ ادبی اینستاگرام است.

در ادامه مصطفی مستور نیز صفحه شخصی ندارد و صفحه هواداران او 5 هزار مخاطب دارد. عباس معروفی نیز وضعیتی مشابه‌ای دارد و پر مخاطب‌ترین صفحه هواداری او 8 هزار و 82 نفر دنبال کننده دارد. در رتبه چهارم به نام یاسمن خلیلی‌فرد می‌رسیم. نخستین نویسنده پرفروشی که صفحه شخصی دارد و در این صفحه بیش از 10 هزار نفر او را دنبال می‌کنند. سیامک گلشیری پرفروش بعدی است که تعداد فالوئرهای صفحه شخصی او از مرز 7 هزار نفر عبور کرده است. نسمیم مرعشی که هنوز کتاب «پاییز فصل آخر سال است» او در لیست پرفروش‌ها قرار دارد، مدتی است که وارد باشگاه ده هزارتایی‌ها شده و نزدیک به 11 هزار مخاطب دارد. بلقیس سلیمانی، شاید جالب‌ترین نویسنده لیست پرفروش‌ها باشد که نه صفحه شخصی در اینستاگرام دارد و نه صفحه هواداری.

در ادامه بررسی متوجه شدیم که روزبه معین که یکی از پرفروش‌ترین نویسندگان دو سال اخیر بوده و کتابش در مدت یک سال از مرز 60 چاپ گذشته است، 62 هزار مخاطب دارد. یوسف علیخانی مدیر نشر آموت و خالق کتاب پرفروش «خاما»‌ نیز 15 هزار طرفدار دارد. زویا پیرزاد دیگر نویسنده پرفروش سال‌های گذشته اما صفحه‌ای در اینستاگرام ندارد و صفحه شخصی فریبا وفی نیز با هزار و 506 مخاطب در حال فعالیت است.

اتفاق جالب آنجاست که شهریار عباسی، دبیر ‌آخرین دوره جایزه جلال و خالق آثار برگزیده جشنواره‌های مختلف تنها 836 فالوئر دارد اما این آمار هیچ ربطی به فروش کتاب‌هایش ندارد و کتاب‌های او همچنان می‌فروشند. آیت دولتشاه نیز که یکی از فعالان حوزه نشر است و در بخش‌های مختلف دستی بر آتش دارد، صفحه‌اش با هزار و 290 نفر به کار خود ادامه می‌دهد.

بابک زمانی که در نمایشگاه کتاب حضور فعالی داشت و جزو پرفروش‌ها محسوب می‌شد، وضعیتش نسبت به سایر نویسنده‌ها بهتر است و تعداد دنبال‌کننده‌های او به 42 هزار نفر می‌رسد. شهلا زرلکی و زهرا عبدی که فعالیت زیادی در اینستاگرام دارند نیز به ترتیب در صفحه‌هایشان 17 هزار و 7 هزار دنبال‌کننده دارند. البته رکورد بیشترین تعداد فالوئر در حوزه نویسندگی در اختیار چیستا یثربی است. او در حال حاضر 133 هزار فالوئر دارد.

در ادامه نیز به برخی چهره‌های شناخته شده اشاره خواهیم کرد:
احمد آرام: 1680 – شیوا مقانلو: 6543 – فرشته نوبخت: 11300 – فرهاد حسن‌زاده: 3304 – ابوتراب خسوری: 1034 – منیرو روانی‌پور: 946 – منیرالدین بیروتی: 1014 – مهدی یزدانی‌خرم:‌ 22100- مهسا محب‌علی: 3601 – ضحی کاظمی: 5731 – قاسم کشکولی: 2339 – رامبد خانلری: 6105 - تکین حمزه‌لو: 20 هزار

نام نویسنده	تعداد فالوئر
چیستا یثربی	133 هزار نفر
روزبه معین	62 هزار نفر
محمود دولت‌آبادی	43 هزار نفر
بابک زمانی	42 هزار نفر
مهدی یزدانی‌خرم	22 هزار نفر
تکین حمزه‌لو	20 هزار نفر
شهلا زرلکی	17 هزار نفر
یوسف علیخانی	15 هزار نفر
نسیم مرعشی	11 هزار نفر
رضا امیرخانی	11 هزار نفر
فرشته نوبخت	11 هزار نفر
یاسمن خلیلی‌فرد	10 هزار نفر
عباس معروفی	8 هزار نفر
سیامک گلشیری	7 هزار نفر
زهرا عبدی	7 هزار نفر
شیوا مقانلو	6 هزار نفر

در حوزه ترجمه اوضاع کمی متفاوت‌تر است و زهرا طراوتی که مدتی است از حوزه شعر به حوزه ترجمه تغییر فعالیت داده است با 49 هزار فالوئر در رتبه نخست قرار دارد. همچنین اسدالله امرایی که فعالیت بسیار زیادی در اینستاگرام دارد با اختلاف از گزینه‌های بعدی با 35 هزار فالوئر در رتبه دوم قرار دارد. پیمان خاکسار دیگر مترجم پرفروش 9 هزار فالوئر و مریم مفتاحی نیز تنها 6 هزار فالوئر دارد. در میان سایر مترجمان احمد پوری، بیژن اشتری و اصغر نوری با 7 هزار دنبال‌کننده به کار خود ادامه می‌دهند.

نکته چاپ اما آمار صفحه شخصی ارسلان فصیحی است؛ مترجمی که بیش از سه سال است ترجمه «ملت عشق» او پرفروش‌ترین کتاب بازار است و تا به امروز بیش از 500 هزار نسخه فروش داشته است. صفحه فصیحی در حال حاضر تنها 1217 مخاطب دارد.

نام مترجم	تعداد فالوئر
زهرا طراوتی	48 هزار نفر
اسدالله امرایی	35 هزار نفر
پیمان خاکسار	9 هزار نفر
احمد پوری	7 هزار نفر
اصغر نوری	7 هزار نفر
بیژن اشتری	7 هزار نفر
مریم مفتاحی	6 هزار نفر
ارسلان فصیحی	1217 نفر

در بخش شعر اما اوضاع به کلی متفاوت است و انگار اصلا افت دارد که شاعری زیر 10 هزار مخاطب داشته باشد. البته باید به این نکته توجه داشت که شعر بسیار مصرفی‌تر از داستان است و طبیعتا یک صفحه شعر می‌تواند مخاطبان بیشتری از یک صفحه داستان داشته باشد. اگر به فهرست پرفروش‌ها خردادماه نگاه کنیم، در آمار متوجه می‌شویم که سجاد افشاریان 166 هزار، امید صباغ‌نو 168 هزار، علیرضا آذر 158 هزار، فاضل نظری 201 هزار و سابیر هاکا 20 هزار دنبال‌کننده در اینستاگرام دارند.

در حوزه شعر اما شاعران پرمخاطب کم نیستند. در میان پرمخاطبان محمدعلی بهمنی 166 هزار، حامد عسکری 48 هزار، نیلوفر لاری‌پور 104 هزار، روزبه بمانی 82 هزار، مونا برزویی 248 هزار، گروس عبدالملکیان 106 هزار، مهدی فرجی 67 هزار، کاظم بهمنی 62 هزار، علیرضا بدیع 83 هزار، رضا کاظمی 74 هزار نفر، مهدی اشرفی 25 هزار و احسان افشاری 64 هزار دنبال کننده دارد.

رکورد بیشترین مخاطب در جمع شاعران در اختیار یغما گلرویی است که در حال حاضر 581 هزار فالوئر دارد و بعد از آن صفحه هواداران امیرهوشنگ ابتهاج (سایه) 305 هزار فالوئر دارد. البته این صفحه تحت نظر دوست‌داران استاد اداره می‌شود. صفحه شمس لنگرودی نیز دیگر صفحه پرمخاطب شاعران که نزدیک به 192 هزار فالوئر دارد و زیر نظر دو نفر از نزدیکان او اداره می‌شود. در کنار این صفحه‌های پرمخاطب صفحه رضا براهنی 20 هزار فالوئر و صفحه یدالله رویایی تنها هزار و 219 مخاطب دارد.

نام شاعر	تعداد فالوئرها
یغما گلرویی	581 هزار نفر
سایه	305 هزار نفر
مونا برزویی	248 هزار نفر
فاضل نظری	201 هزار نفر
شمس لنگرودی	192 هزار نفر
امید صباغ‌نو	168 هزار نفر
محمدعلی بهمنی	166 هزار نفر
سجاد افشاریان	166 هزار نفر
علیرضا آذر	158 هزار نفر
گروس عبدالملکیان	106 هزار نفر
نیلوفر لاری‌پور	104 هزار نفر
علیرضا بدیع	83 هزار نفر
روزبه بمانی	82 هزار نفر
رضا کاظمی	74 هزار نفر
مهدی فرجی	67 هزار نفر

نکته جالب صفحه شخصیت‌های ادبی فوت کرده هستند که در این بین حافظ شیرازی 276 هزار، سعدی 203 هزار، مولانا 266 هزار، صائب تبریزی 20 هزار، فروغ فرخزاد 117 هزار، شاملو 102 هزار و افشین یداللهی 114 هزار و صادق هدایت 108 هزار فالوئر دارد.

نام اهل قلم	تعداد فالوئر
حافظ	276 هزار نفر
مولانا	266 هزار نفر
سعدی	203 هزار نفر
فروغ فرخزاد	117 هزار نفر
افشین یداللهی	114 هزار نفر
صادق هدایت	108 هزار نفر
شاملو	102 هزار نفر
صائب تبریزی	20 هزار نفر

با توجه به آمار موجود می‌توان متوجه شد که تعداد فالوئرهای این افراد هیچ ارتباطی به فروش آثارشان ندارد که این موضوع هم ضعف ارتباط‌ گیری با مخاطب را نشان می‌دهد و هم اگر بخواهیم کمی خودمان را خوشحال کنیم، نوعی قوت فرهنگی محسوب می‌شود که نشان می‌دهد مخاطب توجه‌ای به تعداد فالوئرها ندارد. البته همه این برداشت‌ها در شرایطی است که تعداد فالوئرهای اعلام شده درست باشد و دوستان مانند چهره‌های فیک اینستاگرامی اقدام به خرید فالوئر نکرده باشد.

منبع خبر: خبرگزاری ایبنا