نشست «الهیات رهایی‌بخش» با پخش آیاتی از قرآن کریم، سرود ملی جمهوری اسلامی ایران و کلیپ معرفی کتابخانه در ساعت ۱۶ یکشنبه ۱9 آذر 1396 در کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد آغاز شد.

در ابتدا آقای پروفسور همایون همتی توضیحاتی درباره مفهوم و ویژگی الهیات رهایی بخش، زمینه‌مند و بافت‌گرا بودن (Contextual) بودن یعنی وابستگی آن به شرایط اجتماعی سیاسی و محیطی که در آن زمینه بروز و ظهور پیدا کرده، پرداختند. بافت سیاسی و اجتماعی، تاریخ استعمار امریکای لاتین، بستر مناسب و شرایط کشورهایی مانند ونزوئلا، آرژانتین، شیلی، السالوادور، پرو، برزیل، نیکاراگوئه و غیره و گسترش آن به آسیا و افریقا در ادامه بحث مطرح شد. ایشان در ادامه به تاریخچه ورود مسیحیت به امریکای لاتین پرداختند و اینکه استعمار اسپانیا و پرتقال، چگونه بیش از 4 قرن سلطۀ خود را در این منطقه بسط و گسترش دادند و با همراهی و حمایت کلیسا و کشیشان که همواره در کنار پرچم این کشورهای استعمارگر صلیب را هم حمل می کردند، اشاره کردند. کلیسای کاتولیک در امریکای لاتین جاده صاف کن و یار و همراه استعمار در این منطقه بوده است. رفتار پاپ در آن دوران، اعلامیه تقسیم اراضی امریکای لاتین، فعالیت مسیونری تبشیری کلیسا در کنار استعمارگران، اتحاد کلیسای کاتولیک و پادشاه اسپانیا، درخواست اطاعت کامل از سرخپوستان بومی توسط از کلیسا، فرمانبرداری از پاپ و شاه اسپانیا. تهدید به قتل عام اهالی منطقه تحت استعمار، تبلیغ مسیحیت با اجبار و ارعاب، ایجاد وحشت و فعالیت برده‌داری که با حمایت کلیسای آن دوران انجام می‌گرفت، موجبات اعتراض تدریجی مردم، بدنامی کلیسا و شکل‌گیری الهیات رهایی بخش گردید.
این فعالیت ها کم کم باعث ظهور نسلی از کشیش های انقلابی و معترض و کلیسای مستقلی شد که در ادامه باعث تنشها و تجمعاتی گردید که نقطه اوج آن صدور اعلامیه علیه سوء استفاده از نام مسیح (ع) و دین و کلیسا در نشستهای کشیشهای انقلابی در کنفرانسهای مدلین (کلمبیا) و پوئبلا (مکزیک) گردید، این نقطه آغاز ظهور الهیات رهایی بخش بود. در ادامه تغییرات فکری مانند جایگزین شدن الهیات حق طلبی، مبارزه، آزادیخواهی، ضد استعماری، الهیات فقرا و همچنین شرایط خاص محیطی امریکای لاتین موجب گسترش هرچه بیشتر این تفکر گردید.
کم کم ورود تفکرات مارکسیستی، استفاده از تحلیل های مارکسیستی برای نشان دادن نظام ناعادلانه طبقاتی، عمل و مبارزه انقلابی و بیان مسیر تاریخی بشر براساس تعالیم مارکسیستی موجب شد آنها متهم به مارکسیسم زدگی شوند و موجب مخالفت کلیسای واتیکان و پاپ با آنها گردید. طرفداران الهیات رهایی بخش در دفاع از خود با استناد به آموزه های مسیح (ع) مانند احترام گذاشتن و حمایت از فقرا، تأکید بر بخشهایی از کتاب مقدس و ارزش فقر به گسترش افکار خود ادامه دادند.

ایشان سپس به تشریح اصول و ارکان اعتقادی الهیات رهایی بخش پرداختند و 4 اصل مهم این الهیات را تشریح کردند: گزینۀ ترجیح فقرا، خشونت نهادی، گناه ساختاری و اورتوپراکسی بجای ارتودوکسی یا درست اندیشی چهار رکن اساسی این الهیات است.
در ادامه آقای پروفسور همتی به کمبود منابع فارسی در این زمینه پرداختند و به مقایسه تفکر و دیدگاههای دکتر شریعتی و شباهتهای آن با الهیات رهایی بخش پرداختند و تأکید کردند که نیاز به بحث مفصل‌تری در این مورد در آینده وجود دارد. همچنین ایشان بر فعالیتهای این گروه، تأکید زیاد آنان بر حقوق بشر، حضور در جوامع بین المللی، اتهامات مبنی بر مبارزات مسلحانه که به آنها وارد شده و پاسخ‌ها و دفاعیه‌های آنها پرداختند. در انتها پس از سال 1990 و افول مارکسیسم در سطح جهانی از فعالیتهای این گروه نیز کاسته شد. بهبود شرایط اقتصادی امریکای لاتین، رشد مسیحیت پروتستان در امریکای لاتین و معنویت گرایی جوانان از دیگر دلایل افول آنها بود. اکنون موضع رسمی واتیکان و کلیسای کاتولیک نسبت به گذشته که شامل مخالفت پاپ‌های گذشته با آنها بوده تعدیل شده و پاپ فعلی، فراینس اول که خود اهل آرژانتین است و به ساده‌زیستی شهرت دارد موضع همدلانه‌تری با آنها دارد. وی شعارهای انسانی آنها را تأیید می‌کند اما بخش مارکسیستی تفکرات آنها را غیرقابل قبول می‌داند.
پرسش و پاسخ انجام شد. این نشست ساعت 18 به پایان رسید.
برای شنیدن فایل صوتی این نشست اینجا را کلیک کنید.