هشتاد و هفتمين نشست علم اطلاعات و دانش شناسي کتابخانه عمومي حسينيه ارشاد با عنوان "زنجيره تامين داده محور" پس از پخش آياتي از قرآن کريم، سرود ملي و کليپ معرفي خدمات کتابخانه از ساعت 16:30 روز شنبه 21 مهر 1397 آغاز شد. دبير جلسه دکتر مصطفي اميني و سخنرانان دکتر ساجدي نژاد و دکتر کراري بودند. اين نشست در ساعت 19 به پايان رسيد.

آقاي دکتر مصطفي اميني:
بحث امروز، مبحثي تلفيقي از موضوع زنجيره تامين (و مديريت زنجيره تامين) و داده هاي عظيم (Big Data) است. اگرچه واژه زنجيره تامين داده محور، الزاما به بيگ ديتا اشاره ندارد اما محرک پيدايش اين واژه  برخورد و برقراري ارتباط ميان بيگ ديتا و مديريت زنجيره تامين بوده است. بطور زنجيره تامين داده محور به زيرساخت هاي بيگ ديتا براي بهبود و بهينه سازي زنجيره هاي تامين، کاهش هزينه سازمان ها و کارخانه ها و مديريت بهتر زنجيره احتياج دارد. با پيدايش مباحثي مثل صنعت 4 و تحول ديجيتالي در صنايع، داده هاي ديگري همچون "داده هاي باز" و داده هاي هوشمند هم مدنظر قرار گرفتند و به بهبود زنجيره تامين کمک کردند. پس تحريک به وجود آمدن اين واژه، جايي بود که دو مفهوم "زنجيره تامين" و "بيگ ديتا" به هم پيوند خوردند، اما هر چه بالغ تر شدند انواع و اقسام ديگري از داده ها نيز به ميان آمدند. به طور مثال يکي از اعضاي هيئت مديره شرکت SAP آلمان معتقد است تحول ديجيتال در صنعت آلمان دو پارادايم در پيش دارد.
پارادايم اول صنعت 4 بوده است که طي آن به ديجيتالي کردن ابعاد فيزيکي صنايع پرداخته است و زيرساختهاي ديجيتالي در صنايع آلمان رشد کردند و پارادايم دوم که از سال 2015 به بعد وارد آن شده اند، به موضوع کسب و کارهاي داده محور و بحث ارزش داده مي پردازد.
در پارادايم دوم بستري براي دو نوع، داده مهم آماده مي شود: داده هاي هوشمند و داده هاي باز.
داده هاي هوشمند قبلا در چرخه اي پاک و تميز مي شوند اما در داده هاي باز، داده ها در اختيار شرکتها و متخصصين و مردم قرار مي گيرند تا آن ها بتوانند از داده هاي کل زنجيره تامين در راستاي توليد ايده و نوآوري و بهبود زنجيره تامين استفاده کنند. اين کار بازه زماني بين ايده تا عمل را بسيار کاهش و تعداد نوآوري ها را افزايش مي دهد، تنوع در نوآوري ايجاد مي کند، سرعت بهينه سازي را بالا مي برد و حتي ذينفعان بيرون از سازمان و صنعت را جزئي از سازمان به حساب مي آورد. در اين جا تمام بهبودهايي که در کل زنجيره روي مي دهد اعم از تامين مواد خام، پردازش آن در کارخانه، خط توليد آن، پالايش ماده خام و ارسال آن به دست مشتري، همگي به داده وابسته است يا به عبارتي اگر بخواهيم زنجيره تامين ديجيتالي به روز و هوشمندي داشته باشيم بايد بر داده متمرکز شويم.

آقاي دکتر آرمان ساجدي نژاد:
زنجيره تامين چيست؟
پارادايمي است که تمام مراحل استخراج يک ماده اوليه، تبديل آن به کالا، توزيع آن و حتي مشتري را در بر مي گيرد. مشتري بخش کاملي از زنجيره تامين است.
يک زنجيره تامين عموما شامل تامين کنندگان، سازندگان، توزيع کنندگان، خرده فروشان و مشتريان است، البته در برخي از موارد تمامي مراحل وجود ندارد.
جريان هايي که در زنجيره تامين بين تامين کننده و مشتري وجود دارد شامل اطلاعات، محصول و سرمايه است.
هر زنجيره تامين داراي اهدافي از جمله بيشينه سازي مجموع ارزش خلق شده و ارزش زنجيره تامين (تفاوت ميان ارزش محصول نهايي براي مشتري با ميزان تلاشي که زنجيره تامين در جهت برآورده سازي خواسته هاي مشتري هزينه مي کند) است. ارزش، به سودآوري زنجيره تامين مربوط است. (اختلاف ميان درآمد حاصل از مشتري و مجموع هزينه هاي تمام زنجيره تامين).
در زنجيره تامين منبع درآمد عموما مشتري، منبع هزينه، جريان اطلاعات، محصول و سرمايه ميان مراحل مختلف زنجيره تامين، و مديريت زنجيره تامين، مديريت جريان ها در درون و بين مراحل مختلف زنجيره تامين در جهت بيشينه سازي مجموع سودآوري زنجيره تامين است.
اصولا شرکت ها سياستشان را بر اساس ميانگين سود، کمترين ضرر و بيشترين سود انتخاب مي کنند.
فرآيندهاي زنجيره تامين بر اساس زمان بندي اجراي آنان نسبت به تقاضاي مشتري به دو دسته تقسيم مي شوند.
کشش: اجراي فرآيند در پاسخ به سفارش مشتري (واکنشي)
فشار: اجراي فرآيند در پيش بيني سفارش مشتري (تفکري)
مرزهاي فشار/کشش، فرآيندهاي کشش را از فرآيندهاي فشار تفکيک مي کند.
فرآيندهاي زنجيره تامين مطرح در دو ديدگاه را مي توان به صورت زير طبقه بندي کرد:
مديريت ارتباط با مشتري (CRM)
مديريت زنجيره تأمين داخلي (ISCM)
مديريت ارتباط با تأمين کنندگان (SRM)
يکپارچه سازي ميان سه فرآيند کلان مذکور براي مديريت کارا و موفق زنجيره تامين ضروريست.
تناسب استراتژيک: سازگاري ميان اولويت هاي مشتريان در استراتژي رقابتي با قابليت‌هاي زنجيره تامين که در استراتژي زنجيره تامين مشخص شده است. نمونه‌اي از تناسب استراتژيک را مي توان در شرکت Dell مشاهده کرد.
استراتژي رقابتي و استراتژي زنجيره تامين داراي اهداف يکساني مي‌باشند.
ممکن است به دليل فقدان تناسب استراتژيک يا به دليل اين که منابع و فرآيندها قابليت‌هاي موردنياز براي اجراي استراتژي مطلوب را فراهم نمي‌سازد، شرکت با شکست روبه رو شود.
براي رسيدن به تناسب استراتژيک، فهم نامعيني هاي زنجيره تامين و مشتري ها و فهم قابليت ها و توانايي هاي زنجيره تامين الزاميست.

دکتر حبيب کراري:
صنعت 4 تحول اساسي و بنياديني را در حوزه زنجيره تامين ايجاد کرده است. مهم ترين اتفاق اين دوره اين است که اشياء فيزيکي شروع به توليد ديتا يا داده کرده اند و مرز بين دنياي فيزيکي و سايبريک بسيار کم رنگ شده است به طوري که گويي با هم يکي شده اند. براي همين است که مي گويند ذات انقلاب صنعتي چهارم موضوع همگرايي يا تجربه هاي بدون درز است.
بحث انقلاب صنعتي در چند سال اخير محوري شده است براي بحث هايي که حول فناوري هاي نوين و تحولات حاصل از هم افزايي تکنولوژي ها ايجاد مي شود.
محور اصلي صنعت چهارم اينترنت اشياء است. اينترنت اشياء شامل اشيائي است که در اينترنت هستند. متخصصان تکنولوژي پيش بيني مي کنند در حدود 2 تا 3 سال آينده در حدود 20ميليارد شيء روي اينترنت باشد.
نکته کليدي در صنعت 4 بحث زنجيره تامين ديجيتال است. يک محيط کار ديجيتال فراتر از يک شرکت است و در محيط هاي کار ديجيتال شاهد تجارب مختلفي هستيم. شرکاي شرکت را مي بينيم، شرکايي که بخشي از آن ها تامين کنندگان ما هستند، بخشي از آن ها هم افرادي هستند که محصول ما را به شرکت مي رسانند. گسترش محيط کار ديجيتال فضايي را ايجاد کرده است که داده ها را به طور گسترده از مشتريان به شرکت ها مي رسانند. خصيصه بارز شرکت هايي که مبتني بر داده هستند، تحليل داده هاست که اين امر در صنايع قبل وجود نداشته است.
تمايزاتي که بين کسب و کارهاي قديم و زنجيره تامين وجود دارد مي توان به اين موارد اشاره کرد که کسب و کارها در گذشته زنجيره وار بوده است ولي امروزه سلسله وار هستند و به يک برج کنترل (برج مرکزي که داده ها در آن جا جمع مي شوند و در آن جا تصميم گرفته مي شود که زنجيره به چه شکل کار کند) متصل اند.
در گذشته به اشتراک گذاري بسيار محلي و موضعي بوده است ولي امروزه ارتباطات و تعاملات اشتراک گذاري داده ها بسيار گسترده تر است و همين امر باعث ايجاد برج کنترل شده است. گرچه امروزه هم به تصميم گيري محلي احتياج داريم ولي وقتي در مورد صنايع مبتني بر داده بحث مي کنيم به برج کنترل و همچنين حرکت به سمت بهينه سازي احتياج داريم. برج کنترل با توجه به تقاضاي مشتري تعيين مي کند که تمرکز توليد در کجا باشد.
همگي با نقش "داده" در صنعت امروزي آشنايي داريم، نقشي که قبلا نفت در صنعت داشت. شرکت هاي مبتني بر داده نقش نفت را به عهده دارند. تحليل هاي هوش مصنوعي در نگاهداشت داده ها و تحليل بيگ ديتاها به سمت کسب و کار رفته است ولي تحقيقات اخير نشان داده است بخش عمده اي از اين ها در آينده نزديک در حوزه زنجيره تامين خواهد بود.

داده ها در اثر بخشي فرآيندها، تجربه مشتري مناسب تر و در مدل هاي کسب و کار جديد به ما کمک مي کند.

7 گرايش قدرتمند زنجيره تامين که نمي توان ناديده گرفت شامل بيگ ديتا، انبارش ابري، واقعيت افزوده، اينترنت اشياء، گرافيک سازي، چاپ سه بعدي و هوش مصنوعي ست.
زنجيره تامين داده محور يعني ميزان محوريت پيدا کردن داده در زنجيره تامين.
آقاي دکتر مصطفي اميني:
اتفاق مهمي که در حوزه زنجيره تامين پيش آمده اين است که زنجيره تامين از حالت خطي به حالت ستاره اي تبديل شده با اين تفاوت که يک بستر يا برج کنترل در مرکزيت وجود دارد که داده هاي کل اجزاي زنجيره تامين را دريافت و تحليل و تصميم گيري مي کند و بينش برمي گرداند و اين پلتفرم هوشمند کل شبکه زنجيره تامين را هدايت مي کند تا بهره وري افزايش، هزينه ها کاهش و چابکي در زنجيره اتفاق بيفتد و قابليت کنترل افزايش پيدا کند.
زنجيره تامين بر اساس چند ويژگي تعريف پذير است:
1.    اصلي ترين رکن "داده" است.
2.    جريان داده بين تامين کننده، مصرف کننده، برج کنترل و کل اجزاي زنجيره وجود دارد.
3.    برقراي ارتباط بين تمام اجزاي زنجيره تامين از طريق اينترنت اشياء.
4.    تبديل اجزاي زنجيره تامين به داده هاي با کيفيت از طريق اينترنت اشياء.
5.    بهينه سازي شبکه بر اساس تحليل و با استفاده از بينش.

نهايتا نشست با پرسش و پاسخ حضار از اساتيد در ساعت 18:45 به پايان رسيد.